Helicopter Money - Toàn cảnh

1. Khái niệm

Helicopter Money (Tiền trực thăng)

Là một chính sách tiền tệ phi truyền thống, trong đó ngân hàng trung ương hoặc chính phủ phát tiền trực tiếp cho người dân hoặc doanh nghiệp, không thông qua trung gian tài chính.

Thuật ngữ được nhà kinh tế học Milton Friedman nêu ra năm 1969: "Nếu một trực thăng thả tiền xuống từ bầu trời, người dân sẽ nhặt và tiêu, từ đó kích thích kinh tế."

2. Cơ chế hoạt động

Chuyển khoản trực tiếp
Vào tài khoản ngân hàng của người dân

Phát tiền mặt
Giống như "trợ cấp khẩn cấp"

Giảm thuế/hoàn thuế
Ngay lập tức, coi như phát tiền gián tiếp

Hỗ trợ doanh nghiệp
Để trả lương, duy trì việc làm

Điểm chung: Không phải khoản vay, không cần trả lại. Đây là "tiền cho không".

3. Mục tiêu

Tăng tổng cầu
Kích thích tiêu dùng và đầu tư

Ngăn chặn suy thoái
Chống giảm phát (giá liên tục giảm, dân giữ tiền không tiêu)

Tạo niềm tin & tâm lý tích cực
Dân có thêm tiền sẽ dễ tiêu xài hơn

Hỗ trợ khẩn cấp
Khi nền kinh tế chịu cú sốc (dịch bệnh, thiên tai, khủng hoảng)

4. Ưu điểm

Tác động nhanh chóng
Tiền vào tay dân → chi tiêu ngay

Đơn giản, dễ triển khai
Chỉ cần quyết định chính trị và hệ thống phân phối

Trực tiếp
Khác với QE, không bị "kẹt" ở hệ thống ngân hàng

Hỗ trợ nhóm dễ tổn thương
Người nghèo, thất nghiệp được hưởng lợi nhiều

Kickstart nền kinh tế
Trong giai đoạn trì trệ kéo dài

5. So sánh với chính sách khác

Tiêu chí

Helicopter Money

QE (Nới lỏng định lượng)

Thực hiện

Phát tiền trực tiếp cho dân/doanh nghiệp

NHTW mua trái phiếu, tài sản tài chính

Đối tượng hưởng lợi

Người dân, doanh nghiệp thực

Ngân hàng, nhà đầu tư tài chính

Tác động

Tiêu dùng tăng ngay

Thanh khoản tăng, chảy vào chứng khoán/BĐS

Thời gian hiệu quả

Ngắn hạn, tức thì

Trung & dài hạn

Rủi ro

Lạm phát, mất niềm tin tiền tệ

Bong bóng tài sản (BĐS, chứng khoán)

6. Ví dụ thực tế

Mỹ (2020-2021)

"Stimulus checks"
1.200 - 1.400 USD/người trưởng thành
Chi hàng nghìn tỷ USD để hỗ trợ dân trong đại dịch

Nhật Bản (2020)

100.000 yên (~930 USD)
Cho mỗi công dân Nhật Bản

Hong Kong (2020)

10.000 HKD (~1.300 USD)
Cho mọi cư dân trưởng thành

Canada

Trợ cấp khẩn cấp (CERB)
Cho người mất việc vì Covid-19

Châu Âu: ECB từng tranh luận nhưng phần lớn chọn QE thay vì helicopter money vì lo ngại lạm phát.